सहारा नेपाल बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले पशुपालक किसानलाई सहयोग पुर्याउने लक्ष्यका साथ कोसी प्रदेशका चार जिल्लाका गोठ र नश्ल सुधार अभियान सञ्चालन गरेको छ।
झापाको विर्तामोडमा रहेको संस्थाले झापा, मोरङ, इलाम र उदयपुरका किसानलाई समूहमा सङ्गठित गरी आवश्यक कर्जा, प्राविधिक सेवा र बजारीकरणमा सहयोग प्रदान गर्दै आएको हो।
सहाराका पाँच हजार सदस्यलाई उद्यमी बनाउने उद्देश्य राखेर गाई, बाख्रा, सुँगुर र कुखुरा फार्म सञ्चालन गर्न अभियानमा जोडिएको संस्थाका कार्यकारी प्रमुख महेन्द्रकुमार गिरीले बताउनुभयो। उहाँका अनुसार यस वर्ष सात सय किसानलाई बाख्रापालक उद्यमी बनाइएको छ।
“परम्परागत तरिकाले गरिएको पशुपालनबाट उल्लेख्य उपलब्धि हासिल हुँदैन भनेर हामीले किसानलाई बुझाउँछौँ। आधुनिक सीप र प्रविधिको ज्ञानका साथै आवश्यक सहयोग गर्दै आएका छौँ”, गिरीले भन्नुभयो, “सदस्यहरुको समूह बनाएर गोठदेखि बजारसम्म सबै प्रकारको सहयोग पुर्याउँदै आएका छौँ।” गाई फार्म र बाख्रापालनमा आबद्ध किसानको घरदैलोमा पुगेर सेवा दिने व्यवस्था मिलाइएको उहाँले जानकारी दिनुभयो।
बाख्राको नश्ल सुधारका लागि यसै साता झापाको दुई, मोरङ र इलामका एक/एक गरी चार वटा समूहलाई उन्नत जातको बीउ बोका निःशुल्क वितरण गरिएको संस्थाका कृषि तथा वातावरण उपसमितिका संयोजक राजकुमार ओलीले बताउनुभयो। उहाँका अनुसार सिरोही र पोटा जातका बोका किसानलाई दिइएको हो।
मोरङको केराबारीस्थित लगनशील सहारा कृषक समूह, इलामको दानाबारीस्थित बिहीबारे सहारा कृषक समूह, झापाको गोलधापस्थित देउराली सहारा कृषक समूह र झापाको बुधबारेस्थित सिर्जनशील सहारा कृषक समूहलाई नश्ल सुधारका लागि बोका वितरण गरिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो।
संस्थाका शेयर सदस्यलाई लक्षित गरेर गोठ बनाइदिने र रोग प्रतिरोधक भ्याक्सिन निःशुल्करुपमा उपलब्ध गराउने कार्य भइरहेको संयोजक ओलीले बताउनुभयो।
सहाराको कार्यक्षेत्र रहेको कोशी प्रदेशको छ वटा जिल्लामा बाख्रापालक किसानका ४४ समूह बनाइएको छ। किसानलाई कर्जा, आवश्यक तालिम, बीउ, बजार पहिचानलगायत क्षेत्रमा सहयोग उपलब्ध गराइएको संस्थाका पशु चिकित्सक डा.कमलेश्वर भाटले बताउनुभयो। गाईपालक र बाख्रापालक किसानलाई परामर्श सेवा प्रदान गर्नका लागि संस्थाले नेदरल्यान्डबाट पशुविज्ञ चिकित्सक ल्याएको उहाँले जानकारी दिनुभयो।
नेदरल्यान्डबाट आउनुभएका डा.गेरेट टेकनसहितको पशुविज्ञ टोलीले झापा र इलामका किसानको गोठगोठमा पुगेर अनुगमन गरेको थियो।
“कतिपय किसानको गोठमा खसीबाख्रा एक्कासी मर्ने समस्या थियो”, पशु चिकित्सक डा.भाटले भन्नुभयो, “नेदरल्यान्डबाट आएका पशुविज्ञले गोठहरुको अनुगमन गरेर समस्या पहिचान गरी समाधान गर्नुभयो। यसबाट किसानले पशुपालनको विश्वस्तरीय ज्ञान प्राप्त गर्न पाउनुभएको छ।”
बुद्धशान्ति–५ का खगेन्द्र गौतमको बाख्रा गोठमा एकैपटक ४० वटा बाख्रा गत चैतमा मरेका थिए। नेदरल्यान्डका पशुविज्ञ डा.टेकनले उहाँको गोठको अनुगमन गरी किसानसँग समस्याका बारेमा छलफल गर्नुभएको थियो।
पशुविज्ञ टोलीले बाख्रापालनमा गोठ, आहार र नश्ल सुधारमा उन्नत तरिका अपनाउन सुझाव दिनुभएको थियो। टोलीले बाख्राले खाँदै आएको घाँस र दानाकोसमेत अध्ययन गरेको थियो।
गाईपालनका बारेमा डा.टेकनले सिमेन्टको पक्की भुइँमा भन्दा खुला माटोमा बस्न दिँदा राम्रो हुने सुझाव दिनुभएको उपसमितिका संयोजक राजकुमार ओलीले बताउनुभयो। उहाँका अनुसार टोलीले शिवसताक्षी नगरपालिकाको बिन्दबासिनी गाई फार्म र मेचीनगरको कुबेर बाख्रा फार्मको अनुगमन गरी किसानलाई गोठ सुधारका लागि आवश्यक परामर्श दिएको थियो।
पशुपालनमा गोठ र नश्ल सुधारसँगै आहार, पशुको स्याहारको उचित व्यवस्थापन मिलाउनु पर्ने सहाराका बालीविज्ञ राजेन्द्र खरेलले बताउनुभयो। संस्थाका तर्फबाट खरेलले किसानलाई कृषिसम्बन्धी परामर्श सेवा प्रदान गर्दै आउनुभएको छ।
